Wintertenen: wat is het en hoe kun je ze voorkomen of klachten verlichten?

Wintertenen zijn voor veel mensen een bekend probleem. Het is een jaarlijks terugkerend ongemak dat ontstaat bij blootstelling aan lage temperaturen (rond het vriespunt) in combinatie met hoge luchtvochtigheid en wind. Maar ook te strakke schoenen, te dunne sokken en strakke handschoenen kunnen klachten doen ontstaan. Wintertenen veroorzaken roodheid, zwelling en soms pijnlijke plekken op de tenen. Maar wat zijn wintertenen precies? Hoe ontstaan ze en wat kun je doen om ze te voorkomen of de klachten verlichten?

Normaal gesproken vernauwen de bloedvaatjes in de huid als de temperatuur te laag wordt (vasoconstrictie). Zo proberen ze de warmte vast te houden. Als je jezelf weer opwarmt, verwijden deze bloedvaten zich (vasodilatatie). Bij wintertenen werkt deze beschermende reactie niet helemaal goed in de kleine bloedvaten. Door een aanhoudende vaatvernauwing ontstaat te weinig zuurstof in het bloed (hypoxemie). Dit uit zich in een rode of paarsblauwe verkleuring. Zo kunnen pijnklachten ontstaan.

Onschuldig

De aandoening is vaak onschuldig, maar kan wel voor veel ongemak zorgen. Wintertenen, ook wel perniones genoemd, komen voornamelijk voor aan de tenen, maar de symptomen kunnen ook ontstaan aan vingers, hielen en soms zelfs oren. Meestal verdwijnen ze na verloop van tijd vanzelf, maar soms kunnen ze langer aanhouden of zelfs leiden tot complicaties, zoals blaarvorming.

Wintertenen

Hoe herken je wintertenen?

De symptomen van wintertenen zijn meestal goed te herkennen. De aangetaste huid is vaak rood of paarsblauw verkleurd en voelt gezwollen aan. Het kan ook een branderig of jeukend gevoel veroorzaken. Soms ontstaan er zelfs blaasjes of kleine wondjes. Deze symptomen verdwijnen meestal zodra het lichaam weer gewend is aan warmere temperaturen.

Wintertenen worden vaak verward met andere aandoeningen die de doorbloeding aantasten, zoals de ziekte van Raynaud. Maar wintertenen worden veroorzaakt door langdurige blootstelling aan koude en vochtige omstandigheden, terwijl Raynaud een tijdelijke bloedvatvernauwing is door kou of spanning.

Wat veroorzaakt wintertenen?

Wintertenen komen vooral voor tijdens de koude en vochtige maanden. Je huid en bloedvaten worden dan meer blootgesteld aan temperatuurwisselingen. Maar niet iedereen krijgt wintertenen. Er zijn factoren die het risico verhogen. Mensen met een slechte doorbloeding of een gevoelige huid hebben bijvoorbeeld meer kans op klachten. Ook onderliggende medische aandoeningen zoals auto-immuunziekten kunnen het risico vergroten.

Leef- en werkomstandigheden

Naast medische oorzaken kunnen leefomstandigheden ook een rol spelen. Mensen die werken in een koude, vochtige omgeving, kunnen een verhoogde kans hebben op wintertenen. Ook mensen die weinig bewegen, mager zijn, roken of familieleden hebben met wintertenen hebben een verhoogde kans. Daarnaast lijken vrouwen vaker last te hebben van deze aandoening dan mannen.

Wintertenen
Wintertenen

Hoe kun je wintertenen voorkomen?

Hoewel wintertenen niet altijd te voorkomen zijn, kun je wel maatregelen nemen om het risico te verkleinen. Het belangrijkste advies is om je huid warm en droog te houden. Je kan bijvoorbeeld kiezen voor warme, goed isolerende sokken en schoenen die je beschermen tegen kou en vocht. Zorg er wel voor dat de sokken en de schoenen niet knellen. Het vermijden van langdurige blootstelling aan koude temperaturen is essentieel.

Leefstijl

Als je vaak last hebt van wintertenen, is het aan te raden om je bloedsomloop te stimuleren. Dit kun je doen door regelmatig te bewegen. Een gezonde leefstijl kan ook bijdragen aan een betere doorbloeding. Nicotine vernauwt de bloedvaten, dus vermijd roken.

Ook is het belangrijk om plotselinge temperatuurschommelingen te vermijden. Als je je tenen of handen opwarmt, doe dit dan geleidelijk. Plaats ze bijvoorbeeld niet direct tegen een warmtebron zoals een radiator of kachel. Dit kan het probleem juist verergeren.

Wat te doen als je wintertenen hebt?

Als je toch last krijgt van wintertenen, zijn er verschillende manieren om de klachten te verlichten. Houd de rode en gezwollen plekken warm, maar zorg ervoor dat ze niet oververhit raken. Het gebruik van crèmes kan helpen om de jeuk te verminderen en de huid te kalmeren.

Een wisselbad kan ook een methode zijn om de klachten te verminderen. Dompel je voeten of handen zo’n 3 minuten in warm water (39 graden). Wissel daarna voor een halve minuut naar koud water. Herhaal dit en eindig met warm water. Deze methode kan helpen om de bloedsomloop te stimuleren. De effectiviteit van een wisselbad is niet volledig wetenschappelijk bewezen, maar er zijn mensen die er baat bij hebben.

Ook massage kan helpen bij het stimuleren van de bloedsomloop en dus het verminderen van klachten. Wees wel voorzichtig als de huid gezwollen of beschadigd is.

Wintertenen
Wintertenen

Medische hulp

In sommige gevallen kan een arts vaatverwijdende medicatie voorschrijven om de bloedcirculatie te verbeteren.

Bij ernstigere klachten, zoals wondjes of blaren die niet genezen, is het belangrijk om medische hulp in te schakelen. Dit kan duiden op complicaties of een onderliggende aandoening.

Conclusie

Wintertenen zijn een vervelende, maar meestal onschuldige aandoening. Ze worden vaak veroorzaakt door kou en vocht. Door de juiste preventieve maatregelen te nemen, kun je het risico op klachten aanzienlijk verkleinen. Mocht je toch last krijgen van wintertenen, dan kun je met eenvoudige behandelingen de symptomen verlichten. Blijf vooral alert tijdens de koude maanden en zorg goed voor jezelf – en voor je tenen!

© Copyright - Voetencentrum Flipse