Diabetes
In Nederland lijdt ongeveer een miljoen mensen aan diabetes. Daarvan weet een kwart nog niet dat ze diabetes hebben. Ieder jaar komen er zo’n 70.000 diabetespatiënten bij.
Diabetes Mellitus (DM) is een systeemziekte die meerdere delen van het lichaam aantast. De ziekte zorgt onder meer voor een slechtere doorbloeding (angiopathie) en een slechter functioneren van het zenuwstelsel (neuropathie). De combinatie van deze factoren is oorzaak voor het ontstaan van de zogeheten ‘diabetische voet’.
Op deze pagina leest u wat diabetes mellitus is en welk effect de ziekte heeft op uw voeten. Omdat diabetes effect heeft op het hele lichaam, is een multidisciplinaire aanpak noodzakelijk. De podotherapeut is onderdeel van het multidisciplinaire team en heeft als belangrijkste taak het voorkomen van amputaties. Regelmatige voetscreenings zijn dan ook een belangrijk onderdeel in het proces om voetproblemen tijdig te herkennen.
Welke aanpak u nodig heeft, stellen wij vast aan de hand van het zorgplan. Met dit plan kunnen wij zien welke zorg u nodig heeft, bij welke specialist en kunt u zien welke vergoedingen hier tegenover staan. Hieronder staat meer informatie over de diabetische voetzorg en onze werkwijze hierin. Wilt u een individueel zorgplan ontvangen? Maak dan een afspraak met een van onze specialisten.
Wat is Diabetes Mellitus?
Diabetes Mellitus (DM) is een ziekte waarbij het evenwicht in de bloedsuikerspiegel is verstoord. DM is ook wel bekend als suikerziekte. Normaal wordt de hoeveelheid bloedsuiker heel precies geregeld door het hormoon insuline. Bij mensen met diabetes is dit hormoon uit balans. Hierdoor is het lichaam niet meer gevoelig voor de insuline of is de insulinetoevoer te weinig.
Er zijn twee typen diabetes:
Diabetes type 1
Bij dit type diabetes maakt het lichaam helemaal geen insuline aan. Zonder insuline blijft er ongezond veel suiker in het bloed zitten. Mensen met dit type diabetes moeten zichzelf inspuiten met insuline.
Diabetes type 2
Ook bij dit type is de bloedsuikerspiegel te hoog. De alvleesklier maakt te weinig insuline aan. De klier zelf werkt niet meer goed, omdat het lichaam ongevoelig is geworden voor insuline. Dit type diabetes wordt ook wel ouderdomsdiabetes genoemd, maar komt steeds meer voor bij jonge mensen. 9 op de 10 diabeten heeft type 2.
Gevolgen van diabetes:
- Ziekten aan hart en bloedvaten, doordat aders beschadigd en verstopt raken
- Slechter werkende nieren
- Slechtziende ogen
- Last van maag of darmen
- Verminderd gevoel of tintelingen in voeten en handen
De diabetische voet
Mensen met diabetes hebben een hogere kans op problemen met de voeten. Diabetes zorgt voor een slechtere doorbloeding en bloedvaatjes en zenuwen kunnen beschadigd raken (diabetische neuropathie).
Als er sprake is van neuropathie is er een verminderd gevoel in je voeten, waardoor je geen pijnprikkels en zelfs geen wondjes meer voelt. Je voelt bijvoorbeeld een steentje in de schoen niet meer, maar hierdoor kan ongemerkt wel een wondje ontstaan.
Door een verslechterde doorbloeding kunnen wondjes ook niet altijd goed genezen. Het ziet er op het eerste gezicht misschien onschuldig uit, maar het kan leiden tot ernstige infecties. Als de wondjes onvoldoende behandeld worden, kan dit in het ergste geval zelfs leiden tot amputatie van een teen, een voet en zelfs een onderbeen.
Drukplekken
Door de stand van uw voet, kunt u een verhoogde kans hebben op drukplekken. Deze kunnen ontstaan door uw looppatroon of door een standsafwijking van de voeten. Roodheid, eeltvorming, likdoorns, kloven en schimmelnagels kunnen wijzen op een vergroot risico voor uw voeten. Ze kunnen wondjes veroorzaken of zorgen voor drukplekken die uiteindelijk leiden tot wondjes.
Diabetische voetzorg
De diabetische voetzorg is ontwikkeld om de kans op voetproblemen bij diabetici zoveel mogelijk te voorkomen.
Zodra diabetes is geconstateerd, zal direct een kort onderzoek naar de voeten worden gedaan. Dit onderzoek kan door meerdere zorgverleners worden uitgevoerd: huisarts, praktijkondersteuner of diabetesverpleegkundige. U kunt ook een doorverwijzing krijgen naar een podotherapeut.
Bij dit eerste korte onderzoek wordt gekeken of u last heeft van gevoelloosheid of problemen met de bloeddoorstroming. De onderzoeker zal het risico op een wond (ulcus) inschatten op een schaal van 0 t/m 3. Dit is de zogeheten SIMS classificatie. Als blijkt dat u een verhoogd risico loopt, kijken we in welk zorgprofiel u moet worden ingedeeld. Dit profiel bepaalt weer hoeveel behandelingen en welke zorg u nodig heeft. Dit zorgprofiel is ook belangrijk voor de vergoeding die u krijgt vanuit de zorgverzekering.
Voetonderzoek
Wanneer u een verhoogde SIMS classificatie heeft, is het belangrijk dat u een aanvullend voetonderzoek krijgt bij de podotherapeut. Tijdens dit voetonderzoek kijkt deze uitgebreid naar de stand van uw voeten, knieën, heupen en rug, het functioneren van uw gewrichten en uw looppatroon. Ook beoordeelt de podotherapeut de huid op eelt en likdoorns en controleert hij/zij het schoeisel op pasvorm en functionaliteit.
Individueel behandelplan
Op basis van het uitgebreid voetonderzoek stellen wij een individueel behandelplan op. Dit behandelplan bevat adviezen om het risico op wondjes te verminderen. U kunt lezen hoeveel behandelingen u krijgt en bij welke zorgverlener. Het kan ook aanvullende behandelingen bevatten, zoals het aanmeten van steunzolen en orthesen of voetbehandelingen door de pedicure. In dit plan staat welke voetzorg onder medisch noodzakelijk valt.
De podotherapeut stemt het behandelplan af met huisarts, pedicure en eventuele andere (diabetes)zorgverleners.
Vergoeding vanuit de zorgverzekering
Als sprake is van een verhoogd risico op wonden (SIMS 1 of hoger), worden veel kosten rechtstreeks vergoed door uw zorgverzekering.
Medisch noodzakelijke voetzorg door podotherapeut of medisch pedicure wordt vergoed vanuit de basisverzekering. Dit geldt voor bijvoorbeeld het uitgebreid voetonderzoek, instrumentele behandelingen, wondverzorging en de jaarlijkse voetscreening.
Behandelingen als steunzooltherapie, ortheses en in sommige gevallen verzorgende voetzorg, zoals het knippen van gezonde nagels of andere verzorgende behandelingen, krijgt u geen vergoeding vanuit de basisverzekering. Afhankelijk van uw zorgverzekering krijgt u hier eventueel wel vanuit de aanvullende verzekering een vergoeding voor. Of u voor vergoeding in aanmerking komt kunt u lezen in het vergoedingenoverzicht van uw zorgverzekering.
Omdat het behandelplan individueel wordt opgesteld, krijgt u altijd de zorg die u op dat moment nodig heeft. Het behandelplan wordt ieder jaar opnieuw bepaald. Het kan dus zijn dat de SIMS classificatie, het zorgprofiel en het zorgplan wijzigt. Dit kan van invloed zijn op het aantal behandelingen, op de zorg die u krijgt en op de vergoeding.
Het voetonderzoek
Het uitgebreide voetonderzoek bestaat uit een aantal onderdelen. In een vraaggesprek (anamnese) stellen wij u een aantal vragen over uw voorgeschiedenis en of u al klachten heeft. Vervolgens inspecteren wij uw voeten uitgebreid op onder meer wonden, doorbloeding, drukplekken, gevoeligheid en standsafwijkingen.
Onze bevindingen vindt u terug in bijgaand individueel behandelplan. Hierin staat hoe vaak wij u oproepen voor een uitgebreid onderzoek, een controleconsult of een behandeling. Hierin staat ook welke zorg u precies nodig heeft.
Uw individueel behandelplan staat in deze brochure. Neem deze brochure dan ook mee in uw bezoek aan de andere zorgverleners.
Risicofactoren uit het voetonderzoek
| Ulcus of amputatie (in het verleden) | Nee / | Ja |
| Verminderd gevoel | Nee / | Ja |
| Slechte doorbloeding | Nee / | Ja |
| Standsafwijkingen voet | Nee / | Ja |
| Overmatige eeltvorming | Nee / | Ja |
| Verhoogd risico op wondjes | Nee / | Ja |
| Oedeemvorming benen | Nee / | Ja |
| Ongeschikte schoenen | Nee / | Ja |
| Voetklachten? | Nee / | Ja |
Als risicofactoren met een ‘ja’ beantwoord worden, dan adviseren wij aanvullende behandelingen om het risico op wonden te verkleinen.
Individueel behandelplan
Conclusies en medisch noodzakelijke voetzorg
Uw SIMS: (0-1-2-3)*
Uw zorgprofiel: (0-1-2-3-4)
Aanvullend onderzoek bloedvaten gewenst: Nee / Ja
Uitgebreid voetonderzoek podotherapeut gewenst: Nee / Ja
Behandeling standsafwijkingen / drukplekken: Nee / Ja
Therapeutisch Elastische Kousen nodig: Nee / Ja
Schoenadvies nodig: Nee / Ja
Maximaal aantal vastgestelde voetbehandelingen: (meestal 6-8-10-12)
Uitgevoerd door: (Pedicure / podotherapeut)
Knippen en frezen van de nagels
Verwijderen van eeltvorming
Verwijderen van likdoorns
Behandelen van ingroeiende teennagels
Behandelen van kloven
Anders: ………………………………………
De erkende voetzorgverleners
De pedicure
Als u last krijgt van kloven, wondjes, likdoorns, blaren, eelt of verkleuringen, gaat u in eerste instantie naar de (medisch) pedicure. De primaire taak van de pedicure is voorkomen dat er wondjes ontstaan. Denk daarbij aan het verwijderen van grote hoeveelheden eelt of behandelen van ingroeiende teennagels. Dit doet de pedicure in samenwerking met de podotherapeut. Deze behandeling wordt vergoed vanuit de basisverzekering.
De pedicure kan in overleg met u extra kosten rekenen voor aanvullende verzorgende of niet-medische behandelingen die niet in het behandelplan vermeld worden. Hierbij kan gedacht worden aan het knippen van gezonde nagels, het verwijderen van eelt dat zich niet op een risicoplek bevindt of een voetmassage. Voor deze aanvullende behandeling ontvangt u dus een rekening.
Als u niet in staat bent om naar de praktijk te komen zijn er ook pedicure welke de behandeling aan huis verrichten. Een huisbezoek wordt alleen uitgevoerd als dit noodzakelijk is en wordt niet altijd vergoed. Wij adviseren om hier vooraf duidelijke afspraken over te maken zodat u achteraf niet voor nare verassingen komt te staan.
Wij adviseren u om een aantal keer per jaar naar de pedicure te gaan voor extra verzorgende voetzorg, ook als u nog geen voetklachten heeft. De pedicure kan vroegtijdig signaleren of er risicofactoren zijn en u doorverwijzen naar de podotherapeut als nodig.
De podotherapeut
De podotherapeut is specialist op het gebied van voeten en diabetes en behandelt klachten die voorkomen bij de diabetische voet. De podotherapeut voert het eerste uitgebreide voetonderzoek uit en stelt op basis hiervan het individueel behandelplan vast.
De podotherapeut is de spil in het netwerk met andere diabetes zorgverleners. Dit betekent dat hij/zij u in het hele traject zal begeleiden. Hij rapporteert ook aan huisarts en andere disciplines. Voetencentrum Flipse werkt dan ook nauw samen met huisartsen, pedicures, internisten en orthopeden.
Voetenpoli
Voetencentrum Flipse is onderdeel van het multidisciplinair behandelteam op de diabetische voetenpoli van ziekenhuis Rijnstate. Dit team bestaat uit een vaatchirurg, internist, podotherapeut en wondverpleegkundig specialist. De voetenpoli is een wekelijks spreekuur voor patiënten met diabetes. U kunt alleen naar dit spreekuur verwezen worden door uw huisarts en alleen bij een wond aan uw voeten.
Voetencentrum Flipse
Voetencentrum Flipse is specialist op het gebied van diabetische voetzorg.
Door te investeren in preventie, zien we dat het aantal wonden en amputaties aan voeten bij diabetici langzaam terugloopt.
De podotherapeuten van Voetencentrum Flipse kunnen een uitgebreid voetonderzoek bij u doen en uw zorgprofiel en behandelplan vaststellen. Wij kunnen u ook doorverwijzen naar andere goede zorgverleners als dit nodig is.
In ons Voetencentrum kunnen wij u optimaal voorzien van de beste behandeling. Wij kunnen u verschillende behandelingen bieden om het risico op wondjes te voorkomen of verkleinen.
Instrumentele behandeling
De podotherapeut verricht onder meer instrumentele behandelingen, ook wel voetbehandelingen genoemd. Daarmee behandelen we klachten als eeltplekken, likdoorns, ingegroeide teennagels, schimmelnagels, wratten en diabetische wonden. Meestal worden deze behandelingen uitgevoerd door een (medisch) pedicure, maar soms neemt de podotherapeut de behandeling (tijdelijk) over.
Voor het uitvoeren van instrumentele behandelingen maakt de podotherapeut gebruik van gespecialiseerde apparatuur en instrumenten.
Wondbehandeling
Wondbehandeling door de podotherapeut is cruciaal voor cliënten met diabetes. Een wondbehandeling bestaat uit een aantal stappen:
· Schoonmaken van de wond
· Verwijderen van eelt
· Drukontlasting met vilt
· Afdekken met wondverbandmiddelen
· Overleg met betrokken zorgverleners zoals de huisarts of thuiszorg.
Een snelle en adequate behandeling is nodig om wondinfectie te voorkomen en te zorgen dat een wond sneller geneest. Als blijkt dat een of meerdere wonden onvoldoende herstellen, verwijzen wij u door naar de voetenpoli.
Naast behandelen van de wond, proberen wij de oorzaak ervan te vinden. Samen met u zoeken we een structurele oplossing om te voorkomen dat er weer een wond ontstaat. Een oplossing kan zijn steunzooltherapie, siliconen orthese of orthopedisch schoeisel.
Steunzolen
Een belangrijk middel om drukplekken, bijvoorbeeld door een standsafwijking, te voorkomen of te verminderen is het dragen van steunzolen. Steunzolen corrigeren het voetskelet waardoor drukplekken beter verdeeld worden.
Na een uitgebreid voetonderzoek kunnen wij de steunzolen direct aanmeten aan de hand van een 3D-voetscanner. Op basis van deze afdruk worden de zolen uitgefreesd en afgewerkt. Met deze techniek kunnen drukpunten zeer nauwkeurig verdeeld worden.
Siliconen orthesen
Een siliconen orthese is bedoeld om de stand van de tenen te corrigeren om drukplekken te verminderen. Ze worden ook gebruikt om de druk tussen de tenen beter te verdelen. Een orthese wordt volledig op maat gemaakt uit silicone.
Nagelbeugel
Als nagels gaan ingroeien, kunnen wonden ontstaan. Bij ingroeiende of ingegroeide teennagels zetten wij een nagelbeugel in. Het is een techniek waarbij een beugel om de nagel wordt gevormd. Door de specifieke vorm van de beugel trekt de nagel minder krom. De beugel trekt als het ware de nagel uit de nagelwal, waardoor de klachten vrijwel direct verminderen.
Therapeutisch Elastische Kousen
Door stoornissen in de bloedsomloop kunt u last hebben van vermoeide, pijnlijke of gezwollen benen. Als diabeticus kunt u problemen krijgen door een verstoorde bloedsomloop. Maar dit kan ook veroorzaakt worden door spataders of een trombose. Elastische kousen geven tegendruk op de benen, waardoor de bloedsomloop verbetert en de klachten verminderen. Voetencentrum Flipse kan de kousen aanmeten en is erkend leverancier van elastische kousen.
FITS
In huis trekt u misschien uw schoenen uit en in de zomer draagt u graag slippers. Wist u dat u 60 % van uw tijd niet op steunzolen loopt? U profiteert daardoor niet van de therapeutische werking ervan. Omdat uw voeten als diabeticus extra kwetsbaar zijn, is het daarnaast niet verstandig om op blote voeten te lopen. Een ideale oplossing hiervoor zijn FITS.
FITS zijn volledig op maat gemaakte steunzolen in de vorm van teenslippers, sandalen of pantoffels. Als patiënten al steunzolen hebben, dan vormt het 3D-model van hun steunzool de basis van de FITS. FITS beschikt over een uitgebreid assortiment modellen voor zowel dames als heren. Bekijk de volledige collectie op www.fitsyourfeet.nl.
Verbandschoenen
Een verbandschoen is een orthopedisch hulpmiddel om de genezing van wonden te bevorderen. Tijdens de herstelperiode van een wond is het vaak niet mogelijk om reguliere (confectie) schoenen te dragen. Voetencentrum Flipse heeft verbandschoenen in verschillende maten op voorraad. Meestal kunnen wij direct een schoen meegeven na een wondbehandeling.
Orthopedische Schoenen
Het kan zijn dat uw klachten niet verholpen kunnen worden met alleen steunzolen. Voor diabetespatiënten is het belangrijk dat schoenen de voeten goed ondersteunen en beschermen tegen wondjes en drukplekken. Voldoende ruimte in de schoenen en weinig drukpunten zijn cruciaal voor diabetici. Omdat reguliere schoenen niet altijd voldoende ondersteuning bieden, zijn (semi-) orthopedische schoenen ontwikkeld. Als reeds sprake is van vervorming of van amputatie, zullen confectieschoenen niet meer voldoende zijn.
Orthopedische schoenen kunnen helpen om drukpunten te verminderen en voetvervorming te voorkomen. Een semi-orthopedische schoen is een speciale schoen met extra mogelijkheden voor aanpassingen, meer ruimte voor de moeilijkere voet en een uitneembaar voetbed. Ze zijn daardoor uitermate geschikt voor steunzolen en zoolaanpassingen.
Orthopedische maatschoenen worden geleverd als het probleem of de klacht niet met semi-orthopedische schoenen kan worden verholpen of verminderd. Voetencentrum Flipse heeft zelf orthopedisch schoenmakers in dienst en kunnen u daarom helpen met alle zool en schoenoplossingen. Als u al orthopedische schoenen heeft en deze voldoen niet meer omdat uw voet is veranderd. Dan kan dit soms met een kleine aanpassing verholpen worden. In overleg met u pakken wij dit op of schrijven wij een advies voor de leverancier van de schoenen.
Schoenadvies
Het is van groot belang dat u passend schoeisel draagt om beschadigingen en wonden aan de voet te voorkomen. 70 % van alle diabetische wonden wordt namelijk veroorzaakt door het dragen van niet-passend schoeisel.
Tips voor het kopen van nieuwe schoenen
o Koop uw schoenen altijd ’s middags. In de loop van de dag worden uw voeten namelijk dikker. Zo koopt u minder snel te krappe schoenen.
o Neem uw steunzolen en/of ortheses mee naar de winkel. Doe deze aan bij het passen van de schoen. Zo voorkomt u dat de schoen te klein is.
o Laat de lengte en breedte van uw voet opmeten in de winkel. Doe dit elke keer opnieuw. Uw voeten veranderen naarmate u ouder wordt.
o Kies voor schoenen met een uitneembaar voetbed. Steunzolen passen beter in schoenen zonder voetbed. Zorg ervoor dat de steunzool vlak in de schoen ligt.
o De hiel mag niet slippen in de schoen. De schoen moet de hiel goed ondersteunen.
o Voel met uw hand aan de binnenzijde van de schoen of er naden en stiksels voelbaar zijn. Deze kunnen wondjes veroorzaken.
o Zorg ervoor dat de teenpartij genoeg ruimte (zowel in breedte als hoogte) in de schoen heeft.
o Pas indien mogelijk steeds twee schoenen tegelijk (dus links én rechts). Loop een aantal rondjes in de winkel met beide schoenen aan. Een goede schoen hoeft u niet in te lopen, dus bij twijfel niet doen!
o Geef aan dat u een verminderd gevoel in de voeten hebt. Een goede schoenenzaak neemt dit serieus.
o Geeft een schoen al drukplekken in de winkel, kies dan een ander paar. Drukplekken gaan niet weg als u de schoen inloopt.
o Het is mogelijk dat uw confectieschoenen niet voldoende bescherming bieden. In dat geval adviseren wij u een specialist te raadplegen. Deze kan vaststellen of u (semi)orthopedische schoenen nodig heeft.
Voetverzorgingsadviezen
U kunt zelf veel doen om voetproblemen door diabetes te verminderen of zelfs te voorkomen. Het is belangrijk dat u uw voeten goed verzorgt.
□ Regelmatige screenings bij professionals zijn belangrijk. Zorg dat u uw voeten (half)jaarlijks laat controleren.
□ Controleer altijd de binnenkant van de schoen met uw hand op steentjes, opgerolde zolen, achtergebleven kousjes, hard geworden naden of andere oneffenheden.
□ Knip uw nagels recht en niet te kort. Dit voorkomt dat de nagels in de huid gaan groeien en wonden ontstaan.
□ Controleer iedere dag uw voeten op veranderingen. Denk hierbij aan verkleuring, warmte, dikte, scheurtjes of wondjes. Gebruik eventueel een spiegel of vraag naasten om een helpende hand.
NB: als u veranderingen ziet, neem dan direct contact op met uw podotherapeut!
Adviezen
o Roken, alcohol en overgewicht hebben een negatieve werking hebben op uw diabetes.
o Loop nooit op blote voeten, zelfs niet thuis. Uw voeten zijn door een verminderd gevoel extra kwetsbaar. Door uw voet(en) te stoten, ergens in te lopen of te struikelen, heeft u een verhoogd risico op een wond. Loop liever op slippers of pantoffels. FITS zijn hiervoor uitermate geschikt.
o Wanneer uw huid te droog is, maak dan gebruik van een voetcrème.
o Let erop dat de huid van de voeten niet te week wordt. Hierdoor kan de huid erg kwetsbaar worden.
o Loop niet blootvoets op een warm oppervlak, bijvoorbeeld zandstrand of hete tegels. Doordat u minder gevoel heeft, kunt u uw voeten verbranden zonder dit te merken.
o Draag sokken en kousen binnenstebuiten, zo kan de naad geen drukplekken veroorzaken. U kunt ook naadloze sokken kopen.
o Draag sokken en kousjes die niet knellen. Dit kan drukplekken geven.
o Zorg voor voldoende beweging. Door te bewegen wordt de doorbloeding van de voeten gestimuleerd.
o Zorg voor goed onderhoud van de schoenen door tijdige reparatie van afgesleten zolen en/of hakken. Een scheef afgesleten loopvlak beïnvloedt de voetstand en de loophouding.
